1. Kira Artışları Kanunla Sınırlı

Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesi, kira artışlarının ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) oranını aşamayacağını açıkça düzenler:

“Kira bedelinin belirlenmesi

Madde 344 – Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir.”

Bu hükme rağmen, bazı ev sahipleri piyasa koşullarını gerekçe göstererek kanun dışı artış taleplerinde bulunuyor. Bu gibi durumlarda kiracılar haklarını mutlaka bilmelidir.

 

2. Hukuki Çözüm Yolları

Ev sahibinin yasal sınırların üzerinde kira artışı talep etmesi durumunda, kiracının şu hakları vardır:

•             Kira Tespit Davası: Eğer ev sahibi ve kiracı arasında kira artışı konusunda anlaşmazlık yaşanıyorsa, kiracı Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak kira bedelinin tespitini talep edebilir. Yargıtay’ın bu konuda verdiği pek çok karar, kiracının lehine sonuçlanmıştır.

o             Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2019/4856 E. ve 2020/682 K. sayılı kararı:

“Kira artışında TÜFE sınırını aşan bedellerin talep edilmesi hukuka aykırıdır. Mahkeme, taraflar arasında makul dengeyi gözetmelidir.”

Ev sahibiyle uzlaşma sağlanamıyorsa, kiracıların izleyebileceği birkaç adım var:

•             Arabuluculuk: Uzlaşma sağlamak için ilk adım olarak başvurulabilir.

•             Tahliye Davası veya Kira Tespit Davası: Haklı bir gerekçe olmadan ev sahibinin yaptığı haksız artışlara karşı mahkemeye başvurulabilir.

•             Tahliye Davası: Ev sahibi, yüksek kira artışını kabul etmeyen kiracıyı çıkarmak için tahliye davası açabilir. Ancak bu davada da haklı bir gerekçe sunulması zorunludur. Örneğin, ev sahibinin konutu kendisinin veya yakınlarının kullanacağını kanıtlaması gerekir.

•             Kira Tespit Davası: Taraflarca bir konuda anlaşma yapılış yapılamadığına bakılmaksızın kira bedelinin piyasa koşullarına göre mahkeme tarafından belirlenmesinin talep edildiği davalar.

 

 

3. Devletin ve Toplumun Sorumluluğu

Bu sorun sadece bireysel düzeyde çözülmez; devletin daha etkin adımlar atması gerekir. Yeni konut projeleri, kira kontrol mekanizmalarının güçlendirilmesi ve piyasanın denetlenmesi, uzun vadeli çözüm için elzemdir.

Devlet bu konuda bazı geçici tedbirler almıştır. Örneğin, 2024 yılında yapılan düzenlemeyle kira artış oranı %25 ile sınırlandırılmıştır. Ancak bu sınırlama sadece konut kiraları için geçerlidir ve belirli süreli bir düzenlemedir.

Geçici Madde 1 –

“1 Temmuz 2024’e kadar yenilenen kira sözleşmelerinde kira bedeli, bir önceki yılın kira bedelinin yüzde yirmi beşini aşamaz.”

 

Sonuç

Kira artışlarıyla ilgili hukuki haklarınızı bilmek, sizi haksız taleplerden koruyabilir. Ev sahibi ve kiracı arasındaki dengeli ilişki, toplumun genel huzuru için önemlidir. Hukukun sağladığı imkânları doğru kullanarak adaleti sağlamak ise hepimizin görevidir.

Av. Bedirhan ÖZSOY - www.bedirhanozsoy.av.tr